Với sự tiện lợi, bề ngoài trắng sạch và giá thành rẻ, hộp xốp dùng 1 lần ngày càng được ưa chuộng trên thị trường. Dễ thấy, các hàng quán thường dùng để đựng xôi, bánh, đồ ăn chín ship tận nhà...và đa phần, các loại thực phẩm này đều nóng hổi.
Song mới đây, Dong Jinshi, Phó chủ tịch điều hành của Hiệp hội Bao bì thực phẩm quốc tế cho biết, nếu sản phẩm hộp xốp đạt tiêu chuẩn có thể thỉnh thoảng dùng để đựng đồ ăn. Tuy nhiên, việc đun nóng hoặc làm nóng chảy hộp xốp có thể khiến hóa chất từ xốp ngấm vào thực phẩm.
Xốp có nguyên liệu thô là polystyrene, viết tắt là PS, một hợp chất hóa học có nguồn gốc từ dầu mỏ. Nó được sản xuất từ styrene, một chất lỏng không màu dễ bay hơi.
Polystiren phân tử thấp nên nó chỉ được dùng để đựng thức ăn nguội, thức ăn nóng là điều tối kỵ. Vì nhiệt từ thức ăn nóng sẽ khiến loại nhựa này giải phóng ra chất độc monostyren, ngấm vào thức ăn rất hại cho gan.
Hộp xốp đựng thức ăn tiềm ẩn hóa chất độc hại
Ngoài ra, nhựa làm hộp xốp trong quá trình chế biến thường tồn dư lượng nhỏ hoạt chất siren. Nếu gặp đồ ăn nóng trên 70 độ C, nhiều dầu mỡ hoặc có tính axit như giấm, nước chanh, chất siren sẽ bám vào thức ăn, có thể gây ung thư nếu đi vào cơ thể. Trên thế giới, một số nước như Mỹ, Singapore, Thái Lan đã cấm sản xuất loại nhựa trên làm vật liệu đựng thực phẩm.
Tại Việt Nam, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, hộp xốp đang lưu hành chủ yếu trên thị trường được sản xuất từ polystyrene, trọng lượng siêu nhẹ vì không khí chiếm 95%, polystyrene chỉ chiếm 5%.
Mặc dù thành phần của hộp xốp là nhựa, nhưng chất này lại khá an toàn với sức khỏe con người, vì các cơ sở, nhà máy sản xuất có thể kiểm soát được dư lượng của các chất có trong sản phẩm. Tuy nhiên, hộp xốp vẫn có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe nếu bị nhiễm chì, cadmium từ nguyên liệu sản xuất không tinh khiết. Ngoài ra, do việc sử dụng hộp xốp không đúng cách trong quá trình chứa đựng, bảo quản thực phẩm nên cũng có thể tạo nên các chất độc hại.
Phân tích rõ hơn về rủi ro sức khỏe mà hộp xốp đem lại, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học Thực phẩm, Đại học Bách khoa HN) cho biết: Hầu hết các sản phẩm nhựa, đặc biệt là hộp xốp thường có chứa BPA - một chất đã được Cơ quan Quốc tế Nghiên cứu về Ung thư (IARC) khẳng định có thể làm tổn thương não, gây viêm gan, rối loạn nội tiết, gây vô sinh và ung thư. Ngoài ra, do việc sử dụng hộp xốp không đúng cách trong quá trình chứa đựng, bảo quản thực phẩm nên cũng có thể tạo nên các chất độc hại.
Theo PGS Thịnh, nguyên tắc hộp xốp chỉ được dùng một lần, việc sử dụng mang ý nghĩa tạm thời, không được dùng trong thời gian dài vì càng tiếp xúc với thực phẩm lâu sẽ càng tăng nguy cơ phơi nhiễm chất độc hại.
Hầu hết các sản phẩm nhựa, đặc biệt là hộp xốp thường có chứa BPA - một chất đã được IARC khẳng định có thể làm tổn thương não, gây viêm gan, rối loạn nội tiết...
Ngoài ra, dùng hộp xốp để đựng đồ nóng, để quay trong lò vi sóng cũng rất nguy hiểm. PGS.TS Trần Hồng Côn (nguyên giảng viên khoa Hóa học, Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho hay: Hộp xốp ở nhiệt độ 70-80 độ C, có thể hòa tan chất dioctin phatalat, monostyren... vào thực phẩm. Chất này có thể gây dậy thì sớm ở trẻ, gây tổn hại đến gan...
Viện Khoa học Công nghệ Việt Nam cũng nhiều lần cảnh báo thói quen dùng hộp xốp đựng thực phẩm vô tội vạ của người Việt. Theo đó, nguyên liệu sản xuất hộp xốp đang lưu hành trên thị trường chủ yếu từ Polystyrene. Do Polystyrene phân tử thấp nên nó chỉ được dùng để đựng thức ăn nguội, thức ăn nóng là điều tối kỵ. Vì nhiệt từ thức ăn nóng sẽ khiến loại nhựa này giải phóng ra chất độc Monostyren - nếu ngấm vào thức ăn thì rất hại cho gan.
Ngoài việc ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người khi tiếp xúc với thực phẩm, theo PGS.TS Trần Hồng Côn (khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội), hộp xốp, hộp nhựa sau một khoảng thời gian nhất định sẽ bị phân hủy, chuyển thành những hạt nhựa có kích thước siêu nhỏ, ngấm vào nguồn nước hay lơ lửng trong không khí khiến động vật, con người nuốt phải, từ đó gây ra tác hại với sức khỏe con người.
Thực phẩm tốt nhất (Theo VietQ)
